Wie was Buteyko

Konstantin Buteyko was een arts en wetenschapper die leefde van 1923 tot 2003. Tijdens zijn medicijnenstudie in Moskou leerde hij omgaan met een stethoscoop. Hij vroeg een aantal mensen diep in en uit te ademen. Tot zijn verrassing viel iemand flauw. De heersende opvatting toen was dat door diep ademen iemand veel zuurstof binnen krijgt terwijl koolzuurgas snel en vakkundig wordt afgevoerd. Dat kon toch alleen maar goed zijn? Buteyko’s interesse in het verband tussen ademhaling en gezondheid was gewekt.

Nadat hij afgestudeerd was ging Buteyko als arts in opleiding werken in een ziekenhuis in Moskou. Het bleek al snel dat hij zelf zwaar ziek was. Zijn bloeddruk was veel te hoog en hij had ernstige nierproblemen.

Buteyko noemt 7 oktober 1952 de dag waarop hij zijn belangrijkste ontdekking deed. Hij was in het ziekenhuis aan het werk en moest een diagnose stellen. Hij hoorde zijn patiënt zwaar ademen en zag hem soms met een open mond naar lucht happen. Zijn eerste indruk was dat hij met een benauwde astmapatiënt te maken had. Maar tot zijn verrassing was het een patiënt met een zeer hoge bloeddruk, maar zonder een spoor van astma. Dit voorval zette hem aan het denken: “blijkbaar ademen sommige patiënten met een hoge bloeddruk erg veel”. Hij lette op zijn eigen ademhaling en merkte dat hij zelf ook stevig ademde. Buteyko vroeg zich af of er een verband was. Kon het zijn dat iemand (door welke reden dan ook) dieper ademt en dat de bloeddruk omhoog gaat? En wat zou er dan gebeuren wanneer iemand leert rustiger te ademen? Hij probeerde dit zelf uit door niet zijn medicijnen in te nemen maar door heel rustig te ademen. Zijn hoofdpijn nam af en zijn hartslag werd rustiger. Het idee dat een diepe ademhaling de achterliggende oorzaak kan zijn bij een ernstige ziekte was geboren!

Buteyko besloot de ademhaling van de patiënten in het ziekenhuis nauwkeurig te observeren. Hij ontdekte dat patiënten waar het slecht mee ging, dieper en sneller ademden. Ook ging hij op zoek naar aanwijzingen in de medische literatuur. Buteyko vond onderzoek dat aantoont dat chronische hyperventilatie (het constant teveel ademen) allerlei processen in het lichaam in de war stuurt. Zoals de afgifte van zuurstof vanuit het bloed naar de organen en spieren. Ondertussen leerde hij zichzelf rustiger ademen. Het gevolg was dat zijn bloeddruk steeds verder afnam en dat zijn nieren zich herstelden. Gesterkt door deze ervaringen begon hij met patiënten te werken. Hij hielp hen rustiger ademen en keek welk effect dit had op hun ziekte. Hij merkte dat ze zich vaak beter gingen voelen en dat klachten afnamen. Zo ontdekte hij bijvoorbeeld dat astmapatiënten die hun ademhaling rustig weten te houden, een astma-aanval kunnen stoppen.

Tegen het eind van de 50-er jaren kreeg Buteyko een eigen laboratorium, waar hij met een team van specialisten de relatie tussen ademhaling en gezondheid verder kon bestuderen. Dankzij dit onderzoek was Buteyko in staat een baanbrekende theorie op te stellen die duidelijk maakt waarom chronische hyperventilatie een breed scala aan ziektes en symptomen (zoals o.a. hoge bloeddruk, hartproblemen, astma, allergieën, paniekaanvallen, longemfyseem, hooikoorts, slaapproblemen en hoofdpijn) veroorzaakt.

Gedurende de tien jaar dat hij leiding gaf aan dit laboratorium heeft Buteyko ongeveer 200 artsen opgeleid en meer dan 1000 patiënten succesvol behandeld. Ondanks de stevige tegenwerking van het Russische medische establishment kreeg zijn behandelmethode steeds meer bekendheid. In 1985 werd de Buteyko Methode officieel erkend door het Russische Ministerie van Volksgezondheid. In 2003 is Buteyko overleden. Hij heeft gelukkig meegemaakt dat zijn methode ook in het Westen erkenning kreeg en heeft hieraan ook zelf een actieve bijdrage kunnen leveren.